Jan van Vlijmen
Jan van Vlijmen

Zijn grootvader had de leiding over het familiebedrijf Boldoot (in 1963 verkocht aan Akzo) dat sinds 1789 eau de cologne aan de man brengt, zijn moeder is een Grapperhaus, een familie die een naoorlogse staatssecretaris levert.

Met makelaar Michiel Floris en accountant Jan Steven Menke heeft hij in zijn jeugd gehockeyd bij Bloemendaal. Later worden ze meegesleept in het grootste justitiële fraudeonderzoek ooit in Nederland waarin Van Vlijmen (1957) de hoofdverdachte is.

Aan de slag

Zijn eerste geld verdiende Jan met de handel in auto’s tijdens zijn studie bedrijfseconomie aan de UvA. Zijn eerste baan was bij een bank in Singapore. Maar zijn hart lag bij het vastgoed. Hij wordt projectontwikkelaar en start eind jaren tachtig zijn eerste eigen bedrijf, Van Vlijmen Vastgoed. Zijn naamsbekendheid groeit snel als hij de Schoutentoren ontwikkelt bij de Brienenoordbrug.  Vermogend wordt Van Vlijmen nadat hij in 1995 zijn bedrijf verkoopt aan vastgoedonderneming Bouwfonds en daar directeur wordt. Cees Hakstege, vanaf 1992 vice-voorzitter van Bouwfonds, maar ook directeur Boks kennen Van Vlijmen via HBG; tussen 1984 en 1987 werkte hij bij ontwikkelingsdochter Mabon. Ondanks de bedenkingen en negatieve adviezen van eigen medewerkers van Property Finance, het advocatenkantoor Loeff Claeys Verbeke en huisaccountant Moret Ernst & Young, drukt Hakstege  in augustus 1995 de overname er door, ook bij de RvC.

Zijn oom, Nico Vijsma, ‘verhuist’ mee naar Bouwfonds. Vijsma is in alles het tegendeel van de gladde zakenman Van Vlijmen. Vijsma draagt zijn lange haar in een paardenstaart. Ook binnenshuis draagt hij een lange zwarte leren jas. Zijn zonnebril houdt hij eeuwig op. De fundamenten van het duo zijn gelegd toen Jan een tiener was en Nico een dertiger.

Koning Jan is een extreme controlfreak en altijd een onberispelijke verschijning. In zijn inloopkledingkast staan zeven paar gepoetste schoenen klaar met zeven identieke staalblauwe pakken. Alles moet kloppen. Gladgeschoren. Beetje aftershave. Hij is klein van stuk zonder buikje. Regelmatig hardlopen met zijn broer Reinier over het landgoed of door de duinen houdt hem in vorm.

Als opvallendste eigenschap wordt vaak zijn kleurloosheid genoemd. In groepsverband maakt hij bijna een verlegen indruk en staat hij het liefst ergens achteraan. Zakenpartners hebben geen idee hoe zijn vrouw heet en of hij kinderen heeft. Het ontbreken van een gezinsprofiel verleent hem een zekere sociale onzichtbaarheid. Dat komt in de vastgoedmarkt wel van pas.

Geld stallen

Bij Bouwfonds begint Van Vlijmen met het wegsluizen van geld. Om dat buiten het bedrijf te stallen, palmt hij vanaf 1997 de directeuren in van de projectontwikkelaar Willemsen Minderman. Dat begint heel onschuldig met een boottripje in Friesland op uitnodiging van Menke van de VSB (later Fortis). Ze krijgen als onderontwikkelaar projecten in de schoot geworpen, waarvoor ze (te) hoge vergoedingen ontvangen.

Voor de Coolsingeltoren laat hij hen een haalbaarheidsstudie verrichten; voordat Willemsen en Minderman een bedrag kunnen noemen, zegt hij al 250.000 gulden toe. In 1999 zitten ze dankzij een tip van architect Steevensz – goed bevriend met Van Vlijmen – op de eerste rij voor het hoogbouwproject De Hollandse Meester in Zoetermeer. Ze verkopen hun optie aan Bouwfonds voor een opmerkelijk hoog bedrag van 5 miljoen gulden, veel meer dan ze er zelf voor hebben betaald. Het werk van Bouwfonds stroomt bij hen binnen.

Voor de ontwikkeling van het Coolsingelproject krijgen ze bijna 14 miljoen gulden. Willemsen en Minderman vinden het ook een hoop geld, maar begrijpen van Van Vlijmen dat uit dit bedrag nog wel ‘oude verplichtingen van Bouwfonds aan derden’ moet worden voldaan.

Een volgend project dat jaar is het kantorencomplex Solaris in hun thuisstad. Belegger Bankhaus Wölbern betaalt er 140 miljoen gulden voor. Op de valreep verhoogt Van Vlijmen de kosten door Willemsen Minderman een turnkeyovereenkomst aan te bieden voor 127,5 miljoen. De winst voor Bouwfonds slinkt daardoor met 27,5 miljoen. Bij Willemsen Minderman stroomt de kas vol.

Zo legt Van Vlijmen een pot geld aan buiten Bouwfonds. In de zomer van 1999 hebben Van Vlijmen en Vijsma de projectontwikkelaars volledig gecorrumpeerd. Dan volgen betalingen aan Sanders (oud-HBM-baas) en Vijsma. Andere betalingen betreffen die aan

  • Vastgoedbeheerder Rooswyck van Jan van Vlijmen; zo’n 4 miljoen euro
  • privévennootschappen van Olivier Lambert; zo’n 2,3 miljoen
  • Eligo Analyse en Advies, van Edwin de Roy van Zuydewijn; 150.000 euro
  • bedrijf van de vrouw van Bouwfondsdirecteur Stradmeijer; enkele tonnen
  • Saund Monro van Simon van Vlijmen (ook Bouwfonds); 150.000 euro
  • Harry Mens voor verkoop Solaris; 1,7 miljoen gulden

De grote geldstroom naar Van Vlijmen zelf loopt via een winstdeling tussen de vennootschap Bloemenoord van Van Vlijmen en Idlewild van zijn oom Nico.

Kort na het vertrek van Hakstege vertrekt ook Van Vlijmen in juni 2001 bij Bouwfonds en begint weer voor zichzelf. Zijn faam groeit in vastgoedkringen sindsdien alleen maar, tot die met zijn arrestatie op 13 november 2007 in één klap aan gruzelementen ligt.

Het eerste krasje

In 2004 stuit belastinginspecteur Sonja de Lange op een verdachte geldstroom. Dat is een jaar voordat vanuit de politiek de druk wordt opgevoerd om een schoonmaak in te zetten. De weinig transparante ons-kent-onscultuur maakt vastgoedhandelaren in korte tijd multimiljonair. Pensioenfondsen en woningcorporaties lijken kwetsbaar voor fraude. En dat allemaal onder de ogen van makelaars, accountants, advocaten en notarissen.
Zij ontdekt dat vastgoedbedrijf Maapron na de ontwikkeling van het ABN Amro-kantoor in Amsterdam Zuidoost ruim 7 miljoen euro van Bouwfonds doorstort aan Idlewild. In 2002 betaalt Vijsma driekwart aan Bloemenoord BV, een vennootschap van Van Vlijmen. Op haar speurtocht treft ze in de administratie van Vijsma bij diens belastingadviseur Willem van Meerkerk niet één maar zes winstdelingsovereenkomsten aan, waaronder met Willemsen en Minderman en Trimp & van Tartwijk. Ook treft ze een factuur aan van de privévennootschap Justified & Ancient van Hans van Tartwijk aan Idlewild aan.

Haar bevindingen stuurt ze in maart 2005 naar René van Selm, bouwaccountant van de regio’s Utrecht/Gooi van de Belastingdienst. In mei schakelt hij de FIOD/ECD in Eindhoven in omdat de zaak zich over meerdere regio’s uitstrekt. In de loop van 2006 landt de zaak op het bureau van fraudeofficier Broekhuijsen. In april van dat jaar wordt besloten een strafrechtelijk onderzoek te starten. Van Vlijmen, zijn oom en hun netwerk wanen zich al die tijd onbespied. Door steeds meer (opsporings)ambtenaren worden ze evenwel gevolgd en afgeluisterd.

De Rotterdamse plannen rond de Coolsingel uit z’n Bouwfonds-tijd blijken in 2005 een luchtkasteel. Hetzelfde geldt voor de wolkenkrabbers in Zoetermeer en Gent.

Entertainmentvastgoed

Ook met Joop van den Ende gaat Van Vlijmen – niet direct zichtbaar – in zee. Van den Ende en Van Tartwijk starten hun joint venture Living City met plannen voor entertainmentvastgoed, zorgboulevards, hotels met casino’s en sportcomplexen in Nederland en diverse Europese steden. Lubberhuizen (ex-Bouwfonds) wordt er directeur, Nico Vijsma wordt er door Tromp & Van Tartwijk zonder contract aan het werk gezet en vaste makelaar wordt Michiel Floris. Never change a winning team.

Voor de tweede keer multimiljonair

Om geld vrij te maken voor investeringen op de Zuidas in Amsterdam, besluit directeur Frencken van Philips Pensioenfonds zo’n 1500 woningen en enkele kantoren te verkopen. Niet zoals gebruikelijk aan Harry Hilders, Harry Muermans of John Groenewoud, maar aan zijn Formule 1-vriend Jan van Vlijmen. Binnen het pensioenfonds doet Frencken het eerst voorkomen alsof Bouwfonds en later Kees Rijsterborgh interesse heeft in het vastgoed. Van Vlijmen toert met Smeets (directeur) en Hulsebosch (hoofd acquisitie) van Fortis Vastgoed door Nederland om ze diverse objecten te tonen. De Fortis mannen moeten tekenen voor volstrekte geheimhouding.

Op 1 februari 2006 verkoopt het pensioenfonds 1525 woningen en 7 kantoorflats aan Rijsterborgh Bedrijfsmakelaars. Dit is niet het bedrijf van Rijsterborgh senior maar van diens schoonzoon Michiel Floris. Deze verkoopt dat 4 minuten later aan Landquest(van Van Vlijmen), die Fortis het door hen gewenste vastgoed verkoopt. De rest gaat naar HDG Mansur op de Kaaimaneilanden, een zakenpartner van Van Vlijmen. Zij verkopen de woningen die dag weer door aan Kees Rijsterborgh.
Voorzitter Griffioen van de huurdersvereniging Flats Europaboulevard vindt het vreemd dat Fortis nu zonder hun medeweten hun nieuwe huurbaas is, zeker als Philips ruim een week later meldt dat niet Fortis, maar Rijsterborgh Bedrijfsmakelaars de nieuwe eigenaar is. De carrousel draait de maanden daarna nog door. Het pakket vastgoed van Philips Pensioenfonds van 385 miljoen euro komt in 10 transacties in 18 maanden voor 504 miljoen euro bij kopers terecht. Vennootschappen van en rond Van Vlijmen boeken een resultaat van 100 miljoen euro.

Meer barstjes

Ook de Belastingdienst valt het op dat Philips Pensioenfonds en Fortis niet rechtstreeks zaken doen, maar daarbij Rijsterborgh Bedrijfsmakelaars en Landquest inschakelen. Als accountant Van Selm de transacties napluist en de geldstromen volgt, komt hij uit bij Van Vlijmen. Laat die nu net al 2 jaar het belangrijkste doelwit zijn van hun onderzoek naar vastgoedfraude.

Bij de overname van Bouwonds door de Rabobank in december 2006 wordt Tjalling Halbertsma de nieuwe directeur. In een intern onderzoek voor de overname komt Van Vlijmen prominent voor. Hij kaart dit aan bij Ten Cate, die destijds als commissaris van Bouwfonds alle fraudesignalen heeft gemist. In het najaar van 2008 zal hij opstappen.

In 2007 besluit Philips Pensioenfonds dat het genoeg is geweest en dat al het vastgoed de deur uit moet, gevolgd door directeur Lagaunne. Hierin ziet Van Vlijmen een ultieme kans; niet een enkel project, maar een portefeuille van 1,5 miljard euro. Hij kookt de deal voor met Lagaunne, die hem vertrouwelijk informatie doorspeelt en daar zelf ook iets voor terug wil. In oktober kunnen geïnteresseerde partijen zich melden bij CBRE (voor de kantoren en winkels) en Jones Lang LaSalle (voor de woningen), die de verkoop van het vastgoed begeleiden.

Waar Van Vlijmen de mosterd haalt

Op 16 augustus van dat jaar viert Van Vlijmen groots opgezet zijn vijftigste verjaardag op zijn indrukwekkende landgoed Bloemenoord in Heemstede. Zijn oom Ferdinand Grapperhaus – oud-staatssecretaris van Economische Zaken – speecht uit het hoofd. Voor zichzelf en zijn familie heeft Van Vlijmen de merkrechten van Boldoot terug gekocht van ’s werelds grootste parfumfabrikant Coty Beauty, waar het merk na vele omzwervingen terecht is gekomen. Onder zijn vrienden en nauwe zakenpartners bevinden zich de familie Fentener van Vlissingen (SHV), familie De Pont van beleggingsmaatschappij Janivo, investeerder Roel Pieper en de Twentse miljardair Dick Wessels (Volker Wessels, World Online).

Een maand later slaagt Van Vlijmen er redelijk eenvoudig in om de Vivaldi-kavel van ABN Amro te kopen. Winshield, de vennootschap waarin hij samenwerkt met John Fentener van Vlissingen  is de nieuwe eigenaar. De afwikkeling laat enkelen maanden op zich wachten en dan is het half november. Op de valreep kan directeur Stoutenbeek van bureau Zuidas de goedkeuring van de verkoop tegenhouden.

Grootste inval ooit

In de vroege ochtend van 13 november 2007 doet justitie invallen op 67 adressen in Nederland, België en Zwitserland. Op nog eens 40 adressen vordert de FIOD-ECD de administratie op. 15 personen worden die dag gearresteerd. In totaal zijn meer dan 600 bijzondere opsporingsambtenaren plus tientallen leden van het OM en de rechterlijke macht betrokken bij de invallen, gecoördineerd vanuit Eindhoven. Naast de eerder opgenomen 55.000 telefoongesprekken vergaart men 200 meter aan papieren en 11 terabyte aan digitale documenten.

De verkoop van het vastgoed van Philips Pensioenfonds, dat die dag zou beginnen, wordt opgeschort. De aanhoudingen leiden tot veel nervositeit bij de elite die medio augustus nog te gast was op zijn verjaardag.

Als Joop van den Ende van de invallen op 13 november hoort, beseft hij mogelijk het volgende slachtoffer te zijn van Van Vlijmen en Vijsma. Uit intern onderzoek blijkt al snel dat makelaar Floris, Nico Vijsma en Lubberhuizen nauwe banden onderhouden met Van Vlijmen. Van den Ende staakt de betalingen van de reserveringskosten aan de gemeente Amsterdam, die op haar beurt de toezegging van de bouwkavel intrekt.

Wat rest …

Van Vlijmen treft eind juni 2011 een schikking van ruim 75 miljoen euro met het Openbaar Ministerie, Rabo Bouwfonds en het Philips Pensioenfonds. Met de schikking vergoedt Van Vlijmen de schade die Philips en Rabo Bouwfonds zeggen te hebben geleden. Daarnaast betalen vijf van zijn bedrijven elk een boete van 1 miljoen euro aan het OM. De schikking is volgens de advocaat de grootste ooit in Nederland voorafgaand aan een strafzaak. „Hij is zijn volledige privé- en zakelijke vermogen kwijt.”

Het OM trof ook schikkingen met andere verdachten. De Haagse vastgoedhandelaar Harry Hilders en zijn bedrijf Ceylonstaete betalen ruim 14 miljoen euro aan het OM en 25,5 miljoen aan Philips. Het OM vervolgt hem niet verder. Ook met twaalf andere verdachten is een schikking getroffen. Zij betalen in totaal circa 4,2 miljoen euro aan boetes en schadeloosstellingen.

Jan van Vlijmen wordt in januari 2012 veroordeeld tot vier jaar cel voor valsheid in geschrifte, witwassen, omkoping, wapenbezit en het leiding geven aan twee criminele organisaties. Vrijgesproken werd hij van oplichting van het Philips Pensioenfonds bij de verkoop van een vastgoedproject.

Mede daardoor kreeg Van Vlijmen drie jaar minder cel dan het OM had geëist. Daarnaast heeft hij volgens de rechtbank minder straf gekregen omdat hij goed heeft meegewerkt aan het onderzoek en eerlijk heeft toegegeven dat hij fouten heeft gemaakt. Ook nam hij al in een vroeg stadium het initiatief om tientallen miljoenen aan schadevergoedingen te betalen aan de benadeelde partijen.

Ook Will Frencken werd vrijgesproken van oplichting van het Philips Pensioenfonds, waar hij destijds directeur van was. Frencken kreeg wel een veroordeling van vier jaar cel voor het vervullen van een sleutelpositie binnen een criminele organisatie. Rob Lagaune, de opvolger van Frencken bij het Philips Pensioenfonds, kreeg 1 jaar cel. Hij werd vrijgesproken van deelname aan een criminele organisatie.

Oliver Lambert, voormalig financieel directeur van Bouwfonds Vastgoedontwikkeling, kreeg 3 jaar gevangenisstraf, voormalig accountant Eric Frische 2,5 jaar en Jack del Castilho 2 jaar evenals Jan Steven Menke.

Oud-bestuursvoorzitter van het Bouwfonds, Cees Hakstege, kwam er vanaf met een taakstraf van 240 uur. Zijn straf viel fors lager uit dan de vier jaar cel die tegen hem was geëist, omdat hij  werd vrijgesproken van deelname aan twee criminele organisaties.

Tegen De Roy van Zuydewijn werd eind juli 2013 eenzelfde taakstraf geëist, alsmede 4 maanden voorwaardelijke celstraf voor het opstellen van valse facturen. De in het buitenland wonende De Roy van Zuydewijn was zelf thuis gebleven; hij vond het de ”kosten en rompslomp” niet waard. Het OM en de rechter hadden liever gezien dat hij was komen vertellen hoe het zat. Zijn relaas in het vooronderzoek kwam er kort gezegd op neer dat hij zich vrijwel niets herinnerde.

Eind februari 2015 diende het hoger beroep in de Klimop-zaak. Daarin wees de rechter bij enkele hoofdrolspelers alsnog de (hogere) straf toe, zoals die door het OM was geëist. Alleen registeraccountant Erik Frische kwam weg met een lagere straf; 14 in plaats van 30 maanden cel. Jan van Vlijmen werd veroordeeld tot 7 jaar cel, Olivier Lambert kreeg er 2 jaar bij. Wil Frencken en Rob Lagaune kregen er elk een jaar celstraf bij en blijven nu 5 en 2 jaar van huis. De straffen van Cees Hakstege en Jack del Castillo bleven gehandhaafd.

bron: De Vastgoedfraude (Vasco van der Boon & Gerben van der Marel, Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2009), Cobouw, NOS, de Rechtspraak, FD (Siem Eikelenboom, Eva Rooijers)



Reacties

Vlijmen, Jan van — 2 reacties

  1. Pingback:Top 78 jan van vlijmen vrij Update

  2. Harry hilders heeft hier van geleerd en gaat brutaal verder met de boel oplichten en geld weg te sluizen naar de bergen hij heeft over de top hypotheken bij ING Ned. En ING Duitsland verkregen Hij blijft de zoon van een huisjesmelker

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>