Vestia

Grootste woningcorporatie van Nederland in met name de regio’s Rotterdam en Den Haag met 89.000 woningen, 8.000 bedrijfsruimten en 1.150 medewerkers.

Groeide erg snel in de fusiegolf in de sector van de afgelopen jaren en bestaat nu uit 15 woonbedrijven.  Kon de groei mede financieren met goedkope leningen, mogelijk gemaakt door door de vele derivatencontracten die treasurer Marcel de Vries sloot. Dankzij de derivaten kon Vestia goedkoper lenen dan andere woningbouwverenigingen.

In 2008 bleek dat toch niet geheel vrij van risico’s. Bij een dalende rente in die tijd, werkten de verzekeringen tegen rentestijgingen averechts. De banken eisten extra onderpand op. Dat geld had Vestia niet en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) werd betrokken bij een reddingsoperatie van honderden miljoenen euros. De rente daalde niet verder en Vestia betaalde de lening terug.

Vestia neemt SGBB op

Woningcorporatie Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden (SGBB) in Hoofddorp werd in 2010 ondergebracht bij Vestia door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), nadat SGBB door vastgoedfraude en door haar eigen derivatenportefeuille in zwaar weer was geraakt. Het CFV steunde SGBB met 39 miljoen euro.

Door een aantal medewerkers van SGBB was in 2008 per brief kenbaar gemaakt dat zij zich zorgen maakten over de gang van zaken intern en in reactie daarop is een verkennend onderzoek gestart naar mogelijk strafbare feiten en heeft een forensisch accountantsonderzoek plaatsgevonden. De toenmalige directeur-bestuurder Gerard van der Zwet werd in december 2008 ontslagen. Drie jaar later zal hij worden veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf. Na een interventie van de minister voor Wonen, Wijken en Integratie en het CFV zijn vijf van de zeven leden van de Raad van Toezicht afgetreden en is een extern toezichthouder benoemd.

CFV start onderzoek

De fraude kwam aan het licht door het onderzoek dat het Centraal Fonds Volkhuisvesting sinds september 2011 deed bij Vestia, volgend op de financiële problemen ontstaan door de grote portefeuille aan renteverzekeringen. Het CFV vond derivaten waarvan het contract op één dag werd beëindigd en weer opnieuw werd afgesloten. Dergelijke onverklaarbare transacties werden aangetroffen in een periode van 6 jaar geleden tot redelijk recent. De toezichthouder adviseerde in januari 2012 een forensisch onderzoek in te stellen.

In april werd treasurer Marcel de Vries gearresteerd. De FIOD heeft aanwijzingen dat De Vries zelf heeft geprofiteerd van de contracten. Een tussenpersoon zou een deel van de hoge provisies naar hem hebben doorgesluisd.

De Vries sloot in de afgelopen jaren ruim 400 derivatencontracten bij 13 Nederlandse, Britse, Franse, Zwitserse, Amerikaanse en Duitse banken, waaronder ABN Amro en Deutsche Bank. Deze renteverzekeringen moesten Vestia beschermen tegen een rentestijging. Doordat de rente juist steeds verder daalde, eisten de banken in 2011 voor ongeveer 2 miljard aan onderpand. Zoveel kon de corporatie zelf niet betalen. De BNG en de Waterschapsbank schoten te hulp. Het OM gaat alle contracten onderzoeken.

Op 30 mei kwam een akkoord naar buiten tussen Vestia en de banken, inhoudende dat de rente voorlopig op de stand van die dag was bevroren. Op 19 juni brengt Vestia zelf naar buiten dat de derivatenportefeuille voor 2 miljard is afgekocht. Het bedrag bestaat uit reeds gestort onderpand, 100 miljoen extra van Vestia en een lening van 600 miljoen van het bankenconsortium, die in 10 jaar moet worden terugbetaald.

Accountant slikt controleverklaring in

In de maanden nadat de financiële problemen bekend werden, ging de aandacht ook uit naar verwijtbaar handelen door betrokken banken en de accountant van Vestia, KPMG, die na controle van de boeken de jaarrekening van Vestia over 2010 had goedgekeurd, naar nu blijkt ten onrechte. Op 26 april 2012 heeft de accountant KPMG dan ook aan Vestia laten weten de controleverklaring van 31 mei 2011 over de jaarrekening van 2010 niet te kunnen handhaven. Het intrekken van een controleverklaring was de eerste keer bij KPMG. De betrokken accountants mogen de komende tijd geen jaarrekeningen van corporaties meer beoordelen.
Het accountskantoor Deloitte kreeg van de AFM een maximale boete inzake de periode tot 2010.

Afscheid van Staal

De raad van commissarissen van Vestia verving op 1 februari topman Erik Staal. Staal werd vervangen door twee interim-bestuurders, Gerard Erents als bestuursvoorzitter en verantwoordelijke voor de financiële zaken en Jacques Thielen die de portefeuille volkshuisvesting ging beheren. Per 1 maart 2012 traden ook twee leden van de Raad van Commissarissen af, Nico Dijkhuizen en Siwart Kolthek. Zij werden opgevolgd door Henk Raué en Heino Teschmacher. Volgens Vestia hebben deze twee commissarissen meer verstand van financiën dan hun voorgangers.

Bij de afwikkeling van het vertrek van Staal bleek dat Vestia hem een bedrag van 3,5 miljoen euro moest uitkeren, naar verluidt vanwege schriftelijke afspraken die tussen de raad van commissarissen en Staal waren gemaakt over zijn pensioenrechten. De nieuwe bestuurders gaven kort na hun aanstelling opdracht tot een onderzoek door forensische accountants vanwege twijfel over de rechtmatigheid van deze afspraken, en om uit te zoeken of er economische en financiële delicten zijn gepleegd bij Vestia.

De Tweede Kamer besloot op voorstel van Bas Jan van Bochove op 20 maart 2012 unaniem een parlementaire enquête in te stellen naar het stelsel van de volkshuisvesting, het beheer, het interne en externe toezicht, en de positie van de huurders bij woningcorporaties. Ook de rol van externe partijen zoals banken, toezichthouders en gemeenten wil de Tweede Kamer in de enquête betrekken. Het besluit van de Tweede Kamer vloeide voort uit de problemen bij Vestia. Vooral werden als gevolg van de ontstane situatie bij Vestia vraagtekens geplaatst bij het toezicht op de hele sector.

Vestia saneert

Aan de strop van 2 miljard euro droeg de corporatiesector als geheel – zo’n 400 woningbouwverenigingen – 675 miljoen euro bij. De overige 1,3 miljard zou Vestia zelf pogen terug te verdienen, merendeels met de verkoop van woningen. In juni 2013 maakten de bestuurders plannen bekend om de huurprijzen te verhogen, nieuwbouw- en investeringsplannen te schrappen en te besparen op bedrijfslasten. Dat laatste behelsde ook het ontslag van 250 medewerkers.

Medio maart 2014 maakten bestuurders Arjan Schakenbos en Willy de Mooij bekend nog eens 450 banen te zullen schrappen. Dan blijven van de oorspronkelijke 1050 arbeidsplaatsen minder dan de helft over. Ook gaven zij aan dat Vestia tot 2022 30.000 van de 90.000 woningen wil verkopen, twee keer zo veel als eerder gepland.

Die extra saneringen waren volgens Schakenbos nodig door de verscherpte controle door de financiële toezichthouder. Het eerdere herstelplan van Vestia had het CFV afgekeurd, omdat het niet voldoende was. Eind 2013 had Vestia circa 6,6 miljard euro aan langlopende schulden. Ook de economische crisis en de malaise op de huizenmarkt bemoeilijkten het herstel van de woningcorporatie in de afgelopen twee jaar.

Staal en commissarissen schikken

Vestia Erik Staal
Erik Staal

Begin 2016 trof Vestia een schikking met Staal en zes voormalige commissarissen en zag daarmee af van een rechtszaak. Staal – eerder persoonlijk aansprakelijk gesteld voor 2 miljard – betaalde 1 miljoen euro en de toezichthouders samen 50.000 euro. Nog eens 3,8 miljoen euro kwam op het conto van de aansprakelijkheidsverzekering van de oud-bestuurders.

Met ABNAmro trof Vestia in oktober 2015  al een schikking van 55 miljoen. Zo leek het er toch erg op dat het debacle met name werd afgewenteld op 2 miljoen huurders, de 80.000 van Vestia voorop. De advocaat van Staal benadrukte dat de schikking is getroffen ‘zonder erkenning van aansprakelijkheid’. ,,De heer Staal vindt niet dat hij aansprakelijk is voor de verliezen van Vestia. Met deze schikking is hij wel verlost van lange procedures en de kosten die daaraan verbonden zijn. Wat Staal betreft is nu alles opgelost.”

bron: Volkskrant (Tjerk Gualthérie van Weezel, Merijn Rengers), website CFV, NRC (Eppo König), NU.nl, Woonbond, de Gelderlander, Wikipedia


Reacties

Vestia (Woningcorporatie) — Geen reacties

    Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>