Het grootste oliebedrijf in Brazilië, Petróleo Brasileiro, kortweg Petrobras, is voor meer dan 60 % in handen van de staat. In een land dat met name in de diepzee over veel oliereserves beschikt, groeide Petrobras uit tot een speler van wereldformaat. Maar in plaats van onafhankelijkheid op energiegebied, importeert Brazilië nu meer olie dan ooit. Petrobras wordt geplaagd door mismanagement en corruptieschandalen.  

Maria das Graças Foster Petrobras CEO
Maria das Graças Foster

De huidige – in oktober 2014 herkozen – president Rousseff was bestuursvoorzitter van Petrobras van 2003 tot en met 2009 onder het bewind van haar voorganger Lula da Silva. Persoonlijk, professioneel en politiek kon ze goed opschieten met chemicus Maria das Graças Foster (1953). Toen Dilma Rousseff werd benoemd tot minister van Energie, benoemde ze Foster op een belangrijke post. Twee jaar later keerde Foster, die in 1978 in dienst kwam bij Petrobras, terug naar het bedrijf om er in 2012 tot CEO te worden benoemd. Begin februari 2015 werd zij opgevolgd door Aldemir Bendine, de voormalige bestuursvoorzitter van Banco do Brasil.

‘Lava Jato’-onderzoek

Inmiddels onderzoeken diverse commissies mogelijke misstanden bij het bedrijf, waaronder het betalen en aannemen van steekpenningen, verduistering en witwassen.

Zo wordt gekeken naar de – te dure – overname van een raffinaderij in Texas in 2006. Petrobras kocht deze van Astra, een Belgische oliehandelaar, voor bijna 1,2 miljard dollar. Astra kocht het complex in 2005 voor 42,5 miljoen dollar.

Ander onderzoek moet een verklaring aandragen voor de exorbitante kostenoverschrijdingen bij de bouw van de Abreu e Lima raffinaderij in de deelstaat Pernambuco. Deze gaat bij nader inzien geen 2,5 miljard maar meer dan 18 miljard dollar kosten. Hiermee verband houdend werden medio maart 2014 24 personen aangehouden, die verdacht werden deel uit te maken van een groep die ruim 4,3 miljard dollar zou hebben witgewassen. Onder hen Paulo Roberto Costa, in de jaren 2004 – 2012 de hoogste baas van de downstream-activiteiten van Petrobras. Costa werkt mee met justitie in het onderzoek in ruil voor strafvermindering. Tot nu toe heeft hij de namen van 6 senatoren, 25 kamerleden, 1 minister en 3 gouverneurs prijs gegeven. Maar ook namen van Braziliaanse en internationale bedrijven als Glencore en Trafigura

Het onderzoek draagt de naam Lava Jato, Portugees voor wasstraat. Keer op keer, en ook in dit onderzoek, blijken leden van de regerende Arbeiderspartij betrokken (het lijkt Spanje wel). Gevreesd werd voor een nederlaag bij de presidentsverkiezingen, maar Rousseff won nipt van haar centrumrechtse opponent Aecio Neves.

Het zou een klassiek voor-wat-hoort-wat-schandaal betreffen, dat in de VS wel maar in Brazilië niet gelegaliseerd is, zoals Nomi Prins fijntjes opmerkt in haar boek Collu$ion, How Central Bankers Rigged the World: “in the United States similar corruption in the form of kickbacks to politicians from the private sector was legalized in the form of campaign contributions.”

Costa zorgde dat een bedrijf een contract kreeg in ruil voor geld. Dat verdween deels in zijn zakken en deels in die van politici. Dat regelde hij met hulp van Alberto Youssef, een geldloper die via een serie brievenbus-bv’s de steekpenningen afroomde en op buitenlandse rekeningen stalde. In een onderzoek naar het witwassen van drugsgeld door Youssef, stuitte de politie bij toeval op soortgelijke zaken die hij regelde voor Costa.

Internationale vertakkingen

In maart 2014 startte in Nederland een fraudeonderzoek naar de mogelijke betaling van steekpenningen door SBM Offshore voor het verkrijgen van opdrachten in onder andere Brazilië. Het bedrijf maakte zich volgens justitie jarenlang schuldig aan ‘ongeoorloofde betalingen aan handelsagenten en buitenlandse overheidsfunctionarissen in Equatoriaal Guinea, Angola en Brazilië’. Tussen 2007 en 2011 betaalde het bedrijf uit Schiedam vanaf Zwitserse rekeningen meer dan 139 miljoen dollar aan een Braziliaanse handelsagent met vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden.

SBM, dat zelf al 2 jaar onderzoek deed en de beschuldigingen van omkoping steeds ontkende, trof begin november in Nederland een schikking met het OM voor een bedrag van 192 miljoen euro. Het onderzoek in Brazilië is nog niet afgerond; tot die tijd wordt SBM Offshore niet meer uitgenodigd om mee te dingen naar opdrachten.

In juli 2014 werd ook de Chief International Officer Jorge Luiz Zelada in staat van beschuldiging gesteld voor fraude. Hij zou het bedrijf Odebrecht hebben bevoordeeld in de gunning van een grote opdracht voor het aanpassen van installaties in 11 landen. Daarmee was een bedrag gemoeid van ruim 800 miljoen dollar. 

In 2013 werd een wet aangenomen, waardoor bestuurders in geval van ambtelijke omkoping een gevangenisstraf kunnen krijgen en het bedrijf een boete tot maximaal 20 procent van de jaaromzet.

Aangezien aandelen Petrobras ook aan Amerikaanse beurzen worden verhandeld, mengden de SEC en het ministerie van Justitie zich in het onderzoek op grond van de Foreign Corrupt Practices Act (FCPA). Volgens de SEC had Petrobras haar bezittingen voor zeker 2,5 miljard dollar overgewaardeerd en daarmee Amerikaanse beleggers een onjuist beeld gegeven van de bedrijfsvoering en de opbrengsten daarvan. 

Eind september 2018 kwam het bedrijf een schikking overeen met het Department of Justice voor een bedrag van 853 miljoen dollar. De SEC en het DoJ krijgen daarvan ieder 10%. De resterende 80% wordt in Brazilië aangewend ter financiering van sociale en educatieve programma’s.

bron: NOS, NYT (Simon Romero, Landon Thomas Jr.), the Globe and Mail (Stephanie Nolen), FT, Reuters (Stephen Eisenhammer, Carolina Mandl), Bloomberg (Sabrina Valle, Peter Millard), Fox News Latina, Wikipedia


Reacties

Petrobras — Geen reacties

    Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>