De Belgische Optima Bank ontstond eind 2011 in de nasleep van de financiële crisis, maar ging medio 2016 zelf failliet als gevolg van mismanagement. Grote man achter de bank was Jeroen Piqueur, die in 1991 Optima oprichtte als financiële planner (Optima Financial Planners) voor vermogende klanten. In 2011 kon hij aan een banklicentie komen, door Ethias Bank over te nemen van de gelijknamige verzekeraar, die als belangrijk aandeelhouder van het failliete Dexia in de problemen was gekomen en van de EU de bankpoot moest verkopen in ruil voor overheidssteun. Daarbij protesteerde de beurswaakhond nog wel vanwege Ascona, een bedrijf dat voor 1991 onder Piqueur failliet was gegaan, maar er waren geen andere kandidaten.
Piqueur was zelf ook vermogend en pronkte daar graag mee. Naast een Rolls-Royce Phantom, Aston Martin en Porsche Carrera GT, had hij tot 2014 een Falcon 2000EX zakenjet. Uiteraard bezat hij een jacht op de Middellandse Zee, de Rubeccan (genoemd naar zijn zoon Ruben en dochter Rebecca) met 5 cabines, een sauna, een jacuzzi en negen personeelsleden. Op deze zaken en op inkomsten uit vennootschappen werd bij het faillissement van Optima Bank beslag gelegd.
Een bank met een sterk netwerk
In de nasleep van de val van Optima Bank ging een beerput open. Er stegen walmen op van belangenvermenging en onderonsjes, waarin werd beslist over voetbaltempels en grote vastgoedprojecten in en rond Gent. Ook waren er innige banden van Optima met de politiek. Luc Van den Bossche, voormalig minister (sp.a), werd CEO van Optima Bank. Geert Versnick (Open Vld.) was gedeputeerde voor ruimtelijke ordening van de provincie Oost-Vlaanderen en bestuurder bij Optima. Hij bracht zijn collega gedeputeerde ook in contact met Optima, om via de provincie te lenen aan de bank. Daniël Termont tot slot, burgemeester van Gent (sp.a), ontkende aanvankelijk Piqueur te kennen, maar moest toegeven dat hij een speech had gegeven op diens bruiloft. Later erkende hij ook op dezelfde boot in Cannes naar feestjes te zijn geweest met Piqueur en anderen uit de vastgoedsector.
Voorzitter van de raad van bestuur van Optima werd aanvankelijk voormalig Fortis-topman Herman Verwilst, eveneens uit Gent. Hij moest bancaire expertise binnenbrengen, maar was tegelijk omstreden, omdat hij CEO was bij de bankverzekeraar toen die ten onder ging in 2008. Onder druk van de toezichthouders moest hij later opstappen. Pikant was ook dat Dirk Van Gerven, voorzitter van de raad van toezicht van de beurswaakhond FSMA, ook de advocaat van Piqueur was.
Kamercommissie onderzocht omvallen Optima Bank
In 2016 trok de Nationale Bank van België (NBB) aan de bel, omdat afspraken rond de banklicentie werden geschonden. Zo was bij de overname van de Ethias Bank een verbod opgelegd om dividenden uit te keren. Dat werd omzeild via consultancyfacturen en door geld van de rekening courant te halen ten voordele van Piqueur als aandeelhouder. In juni blokkeerde de NBB alle rekeningen en werden ook de verzekeringsactiviteiten stilgelegd door de Financial Services and Markets Authority (FSMA).
Bij het faillissement – dat geen betrekking had op de vastgoedtak Optima Global Estate – bedroeg de schuldenpositie 115 miljoen euro en raakten KV Oostende en het tennistoernooi “Optima Open” in Knokke-Heist een belangrijke sponsor kwijt. In september 2016 had curator De Meyer de helft van dat bedrag gedekt met activa, met name bedoeld voor lonen, sociale lasten e.d. Gewone spaarders genoten tot 100.000 euro bescherming door het Garantiefonds. Hun aantal was inmiddels flink geslonken. Van de meeste kleine spaarders van de voormalige Ethias Bank uit de sociale zuil had Optima Bank afscheid genomen.
Inmiddels was een federale kamercommissie onder leiding van Eric van Rompuy (CD&V) een onderzoek gestart naar de oorzaken van het faillissement van Optima Bank en de eventuele belangenvermenging met openbare besturen, maar ook de toekenning van de banklicentie in 2011, een eerder onderzoek door de BBI naar mogelijke fiscale inbreuken en de wijze waarop anti-witwaswetgeving werd toegepast.
De commissie presenteerde in juni 2017 haar conclusie: Jeroen Piqueur en het management waren verantwoordelijk voor het faillissement van Optima Bank. Daarbij gaven de Kamerleden als aanbeveling, dat er beter samengewerkt zou moeten worden tussen de toezichthouders, de Nationale Bank en de FSMA, en de fraudebestrijders van de Bijzondere Belastinginspectie en het gerecht.
bron: De Morgen, de Volkskrant (Marc vanden Eerenbeemt), De Consument (Jos De Greef, Bart Aerts), newsmonkey (Ine Renson, Pascal Dendooven), ’t Pallieterke (Thierry Debels), De Standaard, Wikipedia