Toen de kredietcrisis in 2008 in volle hevigheid losbarstte, moest de ene na de andere systeembank door de belastingbetaler overeind worden gehouden. De Nederlandse delen van ABN Amro en Fortis werden genationaliseerd, ING kreeg een kapitaalinjectie van 10 miljard euro en ook SNS Reaal ontving staatssteun. Alleen de coöperatieve Rabobank met solide financiële buffers kon het uitzingen zonder hulp van de staat.

Rabobank hoofdkantoor
Hoofdkantoor, Utrecht

Met een balanstotaal van zo’n 700 miljard euro, een kleine 30.000 medewerkers en 800 kantoren in Nederland, vormen de 135 zelfstandige coöperaties de grootste hypotheekverstrekker van Nederland. 1,9 miljoen klanten zijn lid van de Rabobank. De Rabobank Groep is ontstaan in 1972 door een fusie tussen de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank en Coöperatieve Centrale Boerenleenbank in de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank. Sinds 1980 wordt de bank nog slechts aangeduid als Rabobank.

ABN Amro werd in 2007 in stukken gehakt bij een vijandige overname. Fortis, met RBS en Banco Santander deel uit makend van het trio dat ABN opslokte, viel in 2008 bijna om en moest gered worden door de overheid. ING kwam in datzelfde jaar in grote problemen met Amerikaanse rommelhypotheken en kreeg staatssteun ter waarde van 10 miljard euro. SNS Reaal werd begin 2013 genationaliseerd, omdat een wurgende portefeuille vastgoedkredieten de bankverzekeraar na jaren te veel dreigde te worden.

Betrokkenheid Libor-affaire

Eind oktober 2013 bleek ook de laatste Nederlandse bank in de categorie too-big-to-fail niet ongeschonden uit de kredietcrisis te komen. Samen met de Britse en Amerikaanse toezichthouders maakte De Nederlandsche Bank (DNB) bekend dat Rabobank 774 miljoen euro moest betalen vanwege zijn betrokkenheid in het Libor-schandaal. Bestuursvoorzitter Piet Moerland vertrok daarop met onmiddellijke ingang bij de bank.

Medewerkers van de Rabobank hadden volgens de toezichthouders de rentegraadmeter Libor gemanipuleerd door valse data aan te leveren. Er waren dertig medewerkers van de Rabobank betrokken bij de fraude en Rabobank onderkende de risico’s onvoldoende. De top van het management was, zo bleek uit de onderzoeken, niet betrokken bij of op de hoogte van het ontoelaatbare gedrag.

Door de tarieven te manipuleren behaalden de handelaren grotere winsten en dat leverde hen een grotere bonus op. Tientallen handelaren waren hierbij betrokken. In enkele gevallen was ook het management op de hoogte.

De Libor- en Euriborrente wordt samengesteld door een panel van internationale banken. De Rabobank zat in beide. Elke dag melden de banken tegen welke rente zij op de geldmarkt kunnen lenen. De Libor en Euribor worden wel gezien als de hoeksteen van alle financiële transacties wereldwijd. Er zijn duizenden miljarden euro’s mee gemoeid. Een minimaal verschil in het rentetarief kan dus grote financiële gevolgen hebben.

Via email en het chatsysteem van Bloomberg vroegen handelaren van de Rabobank hun collega’s de Libor op een bepaalde hoogte te zetten. Dat bleek uit documenten die DNB en de Britse toezichthouder FCA publiceerden. Handelaren gaven ook verzoeken door aan Rabobank-managers:

(1) On 6 October 2006, Trader 2 wrote to Manager 1, stating, “HELLO SKIPPER, CAN U PUT 3S AT 37 FOR ME TOMORROW PLS . . . MANY THANKS.” Manager 1 replied: “NEVER IN DOUBT!” Rabobank made a 5.37 three month USD LIBOR submission on 7 October.

(2) On 1 December 2006, after receiving a number of USD LIBOR requests from Trader 2, Manager 1 joked that he was “fast turning into [Trader 2’s] LIBOR bitch!!!!

Bestuursvoorzitter per direct opgestapt

Bestuursvoorzitter Piet Moerland zou in 2014 met pensioen gaan, maar vertrok nu dus per direct vanwege het Libor-schandaal. In een videoboodschap zei Moerland dat hij het besluit weloverwogen heeft genomen, “maar met pijn in het hart, na dertig jaar in de toporganen van de Rabobank te hebben gefunctioneerd”. Zijn aftreden was “een kwestie van principe”.

Piet Moerland, Rabobank
Piet Moerland

Moerland zei “het volste begrip” te hebben voor de maatschappelijke verontwaardiging over de uitkomsten van de onderzoeken en deze te delen. “Namens de bank en namens het bestuur wil ik een kristalhelder signaal afgeven: een oprechte spijtbetuiging en een scherpe afkeuring over de ongepaste gedragingen.” Marinus Minderhoud, voormalig commissaris bij de bank, werd de tijdelijke opvolger van Moerland. Sipko Schat, die destijds verantwoordelijk was voor de Libor-handelaren, trad medio november terug uit de raad van bestuur. De raad van commissarissen sprak eerder nog zijn vertrouwen uit in Schat, maar vond daarvoor later onvoldoende draagvlak bij de lokale kantoren van de bank.

De Nederlandse Vereniging van Banken prees de beslissing van Moerland om op te stappen. “Banken in Nederland willen aanspreekbaar zijn en daar hoort bij: verantwoordelijkheid nemen als dingen mis gaan”, sprak voorzitter Chris Buijink. “Hij demonstreert daarmee zijn afkeer van het type gedrag en cultuur dat tot de Libor-zaak heeft geleid. Ik heb daar groot respect voor.”

Rabobank moest het Nederlandse OM zeventig miljoen euro betalen, de Britse toezichtautoriteit FCA 105 miljoen pond (bijna 123 miljoen euro), de Amerikaanse CFTC 475 miljoen dollar (345 miljoen euro) en de Amerikaanse justitie 325 miljoen dollar (236 miljoen euro). Het OM richtte zich als strafrechtelijke autoriteit op een sanctie, DNB op maatregelen om herhaling te voorkomen.

‘Forse’ straffen medewerkers Rabobank

In november 2104 troffen enkele betrokken medewerkers een schikking met het Dutch Securities Institute (DSI), het zelfreguleringsorgaan van de Nederlandse effectenbranche. Zo bleek medio augustus 2016 uit onderzoek van het Financieele Dagblad naar een gepubliceerde beroepszaak van één van de medewerkers voor de Commissie van Beroep. De vijf medewerkers – met name leidinggevenden – kregen boetes die varieerden van 750 tot 3.000 euro (ja, u leest het goed). Kijk, dan laat je het een volgende keer wel uit je hoofd!

Buijink (NVB) en De Boer (VNO) zullen ongetwijfeld glimmen van trots bij de doortastende aanpak van het DSI, dat boetes tot 25.000 euro kan opleggen en betrokkenen kan schorsen of royeren. Maar minister Dijsselbloem kon zich goed vinden in de “kritiek dat deze uitkomst wel erg mild is in verhouding tot de ernst”. Hei zei “niet onder de indruk te zijn” van de zelfregulering (lol) van de financiële sector in deze zaak. 

bron: NRC (Nando Kasteleijn), NOS, Z24 (Jeroen de Boer), Telegraaf, Rabobank, Het Financieele Dagblad (Jan Braaksma), Accountant (Marcel Pheijffer), de Volkskrant (Wilco Dekker), Wikipedia


Reacties

Rabobank — Geen reacties

    Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>