HSBC, oorspronkelijk de Hongkong and Shanghai Banking Corporation, is de op één na grootste bank ter wereld en sinds 1991 is de houdstermaatschappij HSBC Holdings plc gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. De bank is met zo’n 6.600 kantoren wereldwijd actief in 80 landen voor ongeveer 60 miljoen klanten. De betovergrootvader van de huidige Britse premier Cameron was aan het begin van de twintigste eeuw hoofd van de bank in Londen. Ruim een eeuw later raakte de bank verwikkeld in diverse schandalen.

HSBC Tower - Canary Wharf
HSBC Tower – Canary Wharf

Belastingvriendelijk bankieren

Begin 2015 kwam HSBC – evenals in 2008 – opnieuw negatief in het nieuws door de hulp die zij op grote schaal aan klanten geboden zou hebben bij het ontduiken van belasting. Via rekeningen bij HSBC Private Banking in Genève en postbusfirma’s in belastingparadijzen zouden miljarden uit het zicht van nationale belastingdiensten zijn gehouden. De gegevens hierover, in 2008 door een klokkenluider buitgemaakt en overgedragen aan de Franse overheid, werden nu openbaar gemaakt door het International Consortium of Investigative Journalists. 

Enkele dagen na de eerste publicaties over Swissleaks besloot voormalig CEO Stephen Green medio februari 2015 zijn functie neer te leggen als voorzitter van de adviesraad van The City UK, een lobbygroep van financiële bedrijven. Voorzitter Sir Gerry Grimstone prees hem om zijn integriteit en zijn grote verdiensten voor het land en de City. 

Daags erna publiceerde HSBC een paginagrote advertentie in diverse zondagskranten, waarin de huidige CEO Stuart Gulliver zich richt tot de klanten en medewerkers van de bank over deze “painful experience”. De bank bood excuses aan en poogde de affaire in perspectief te plaatsen: van veel klanten was afscheid genomen, in de afgelopen jaren waren de procedures bij de Zwitserse dochter aangescherpt en het ging om aanzienlijk minder rekeningen dan de media ons willen doen geloven.

Stephen Green was bestuursvoorzitter van 2006 tot 2010 en daarvoor vanaf 2003 CEO. Acht maanden nadat HMRC in 2010 de gegevens over rekeninghouders van zijn bank ontving, werd hij door Cameron benoemd tot minister van Trade & Investment (tot 2013). Sinds november 2010 maakt Lord Green of Hurstpierpoint deel uit van het Britse hogerhuis.

In die tijd gaf David Hartnett leiding aan HMRC en sloot tot zijn pensioen in 2012 enkele controversiële deals, waaronder met HSBC, die de bankiers vrijwaarde van vervolging voor hun rol in belastingontduiking via het Zwitserse dochterbedrijf. Met Goldman Sachs sloot hij eigenhandig een deal, die de bank veel geld scheelde. Vanaf oktober 2010 betoogden demonstranten bij Vodafone-winkels vanwege een gunstige belastingdeal met de provider, die ze toeschreven aan de persoonlijke relatie tussen Hartnett en John Connors, hoofd belastingzaken bij Vodafone en voormalig manager bij HMRC.

David Hartnett (1951) kwam in 1976 in dienst bij HMRC en werkte er tot 2012, voordat hij via de draaideur terecht kwam bij … HSBC, om daar als consultant een nieuwe commissie voor te zitten om betrokkenheid bij financiële malversaties te voorkomen. De bank had net een boete betaald van 1,2 miljard pond in de VS vanwege haar betrokkenheid bij witwassen.

Ook de verantwoordelijke City Minister uit die tijd, Ed Balls, werd onder vuur genomen – net zo als bij de Libor-affaire – over wat hij wist over deze affaire en waarom de overheid belastingontduiking destijds op deze schaal toeliet. De vraag is maar of deze Labour-politicus er in die tijd inzage in had; de gegevens werden pas in 2010 onder zeer strikte condities aan HMRC ter beschikking gesteld. Balls verweet en verwijt premier Cameron en minister van Financiën George Osborne juist dat ze zo weinig hebben gedaan tegen belastingontduiking. 

Volgens klokkenluidster Sue Shelley was er in 2013 nog niets veranderd bij de bank, waarvoor zij in Luxemburg werkte als Hoofd Compliance. Pogingen dat bespreekbaar te maken, kostten haar haar baan.

Manipulatie valutahandel en interbancaire rentes

HSBC moest in november 2014 een boete betalen van 618 miljoen dollar voor manipulatie in de valutahandel. In totaal betaalden vijf banken een boete van 2,6 miljard dollar aan de FCA (VK) en CFTC (VS) wegens wisselkoersmanipulatie. Nadat eerder Serge Sarramegna en Edward Pinto werden ontslagen, kostte het ook Stuart Scott zijn hoge positie bij HSBC. Ook bij andere betrokken banken vlogen tientallen handelaren en managers de laan uit. 

HSBC bevond zich niet onder de zes banken die medio 2012 beboet werden voor het manipuleren van de Libor. Wel loopt er nog een soortgelijke zaak van de Europese Commissie tegen HSBC, JPMorgan Chase en Credit Agricole inzake de Euribor. Vier andere banken troffen in december 2013 een schikking voor 1,7 miljard dollar. 

Voorkeursbank van drugkartels, terroristen en schurkenstaten

In 2005 beschuldigde het zakenblad Bloomberg Markets HSBC van het witwassen van geld van narcoticabendes en terroristen in Mexico. Na een aanvankelijk scherpe ontkenning van CEO Stephen Green, wees nader onderzoek uit dat de bank overal in Mexico betrokken was bij witwaspraktijken. Begin 2009 stootte HSBC Finance alle kantoren van haar Amerikaanse tak af en zette alleen de creditcardactiviteiten voort. Bijna 6.000 mensen verloren hun baan.   

In 2012 boog een senaatscommissie in de VS zich over de tekortkomingen bij HSBC in hun maatregelen en procedures tegen witwassen. In juli constateerde de commissie dat de bank 7 miljard aan baar geld had overgebracht van Mexico naar de VS, grotendeels drugsgeld. De bank controleerde nauwelijks of transacties verband hielden met de financiering van terroristen en bleek voor ruim 19 miljard dollar aan transacties met Iran aan het zicht te hebben onttrokken.
In december van dat jaar trof HSBC een schikking met het Department of Justice voor een bedrag van ruim 1,9 miljard dollar. De beslissing om de verantwoordelijken bij de bank  niet strafrechtelijk te vervolgen werd in de New York Times omschreven als “a dark day for the rule of law”.

Too big to handle?

Ook bij een kolossale bank als HSBC vraag je je af of die in een tijd van neo-liberalisme en globalisering nog wel beheersbaar is. De topmanagers stellen zich op het standpunt – zie ook RBS – dat zij niet op de hoogte waren van bepaalde misstanden bij onderdelen van hun bank en ontspringen zo keer op keer de dans. Als er al iemand wordt vervolgd – en dat gebeurt zelden tot nooit – zijn zij het in ieder geval niet. Integendeel, zij blijven hun goede werken doen tegen een riante vergoeding en stappen aan het eind van de rit met een gouden handdruk en een onderscheiding in de draaideur om in hetzelfde werkterrein weer een mooi baantje te krijgen als adviseur, toezichthouder of topambtenaar.

Dergelijke grote banken kwamen de crisis al snel te boven en verdienen weer geld als water. Toch lijkt hun (top)management er maar niet in te slagen om ze in ethisch schoon vaarwater te houden. Bill Black, auteur van het boek “The best way to rob a bank is to own one”, vergeleek HSBC met de voormalige Bank of Credit and Commerce International.

BCCI werd in 1972 door de Pakistaanse financier Agha Hasan geregistreerd in Luxemburg en hield kantoor in Karachi en Londen. In de jaren ’80 kwamen toezichthouders en inlichtingendiensten tot de ontdekking dat veel zaken van de bank het daglicht niet konden verdragen. Na een aantal spraakmakende rechtszaken moest de bank in 1991 haar deuren sluiten.

Zonder beide banken over één kam te willen scheren, geeft Black wel aan dat de losse regulering van de financiële sector en het beperkte toezicht de maatschappij veel geld kosten en ellende berokkenen.

bron: Wikipedia, The Guardian (David Leigh, James Ball, Juliette Garside, David Pegg), Daily Mail (Matt Chorley, Corey Charlton, Francesca Infante), BBC, The Spectator (Isabel Hardman), International Business Times (Ian Silvera), Private Eye, Tax Justice Network

zie ook: HSBC – Gangsters of Finance, documentaire van ARTE (2016)


Reacties

HSBC — Geen reacties

    Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>