Twee maanden voor zijn pensionering werd het hoofd van het Technisch Bureau van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) in januari 2016 opgepakt op verdenking van jarenlange fraude. Hans Gaasendam werkte al 33 jaar voor de universiteit en zou sinds 2008 tienduizenden euro’s per jaar hebben aangenomen van verschillende installatiebedrijven. Volgens de FIOD zou het in totaal gaan om een bedrag van ruim 1,1 miljoen euro en werd hij nu door het OM beschuldigd van witwassen, valsheid in geschrift en ambtelijke corruptie. De curator van een installatiebedrijf, dat voor Gaasendam werkte en begin 2015 failliet ging, kwam de mogelijke fraude op het spoor. 

Door de rechtbank in Almelo werd Gaasendam medio mei 2017 veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3 jaar, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. De universiteit moest hij 450.000 euro terugbetalen. De rechtbank kwalificeerde het corrupte handelen als ‘verregaand grensoverschrijdend’. Ook Gaasendam junior en vier andere medeverdachten werden veroordeeld voor aanzetten tot corruptie, witwassen of heling. Medio juni 2020 veroordeelde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden hem in hoger beroep tot 32 maanden gevangenisstraf en het betalen van een schadevergoeding van meer dan 1 miljoen euro.

Hans Gaasendam
Linnaeusborg, Zernikecomplex RUG

Hans Gaasendam was niet alleen verantwoordelijk voor de vele panden in Groningen, maar ook voor het gebouw van het Koninklijk Instituut aan de Via Omero in Rome. Ook daar mochten zijn vaste zakenpartners aan de slag in plaats van lokale loodgieters en bekabelaars. Alleen installatiebedrijven die tot ‘wederdiensten’ bereid waren kregen een plekje in de rolodex van Hans. Zo verbleef hij op kosten van een aannemer in luxe hotels in Rome, zette zijn zoon en schoondochter op de loonlijst bij een bevriende ondernemer en liet hij voor duizenden euro’s zijn huis verbouwen. Ook tenminste acht medewerkers van de universiteit profiteerden mee. Ze lieten huizen verbouwen of genoten van zijn uitjes en diners; alles op kosten van de RUG.

Display Noord

Onder de zakenpartners bevond zich Marinus Postma, eigenaar van technisch bureau Postma. Deze goede vriend van Hans plaatste en onderhield leidingen, cv-ketels en luchtbehandelingsinstallaties, ten koste van andere ondernemers. Samen bedachten ze een constructie om (nog meer) aan de RUG te verdienen en zo ontstond bij Postma in Peizermade het bedrijf Display Noord. Dit bedrijfje verhuurde spullen ván de universiteit áán de universiteit zelf. Schermen, tafels en podia, opgeslagen in verschillende kelders, die door medewerkers worden gebruikt bij evenementen, verdwenen naar een eigen loods van Postma. Wie voortaan een evenement organiseerde, moest de spullen van de universiteit – die eerst gewoon uit de opslag van de RUG konden worden gehaald – nu huren.

Met Jan Jager, directeur van het voormalig installatiebedrijf Mennes & Jager, regelde Gaasendam dat zijn zoon Michiel en Poolse schoondochter Kasia bij het bedrijf op de loonlijst kwamen. De kosten werden doorberekend aan de universiteit. Voor de vorm kregen de twee opdrachten toebedeeld, maar in werkelijkheid deden ze weinig: goed voor 90.000 euro per jaar. Een medewerker van Mennes & Jager ging regelmatig naar het huis van Gaasendam in Harkstede om daar de boel op te knappen. En met een betaalpas van het bedrijf deed Hans Gaasendam boodschappen en gooide hij zijn tank vol. Deze uitgaven – gegoten in een geloofwaardige factuur – bracht Jager gewoon in rekening bij de universiteit. 

Faillissement luidde ontmaskering in

Jager was een echte ‘vrije jongen’, die liever niet werkte ten behoeve van het algemeen. Zo ontdook hij belastingen door snel lege bv’s op te zetten, bestuurswisselingen door te voeren en zijn bedrijven in te schrijven op adressen van lege garages. Veel van zijn zakelijke initiatieven mislukten en de verliezen en schulden stapelden zich op. In februari 2015 ging Mennes & Jager over de kop. De curator kwam er vervolgens in gesprekken achter, dat een ambtenaar van de universiteit wederdiensten had gevraagd voor opdrachten. De belastingdienst werd getipt, die op haar beurt de FIOD inschakelde.

Na de arrestatie van Gaasendam, zijn zoon en schoondochter waren de betrokken bedrijven en hun medewerkers niet langer welkom bij de universiteit. Het samenwerkingsverband werd gestopt, omdat de bedrijven zich niet ‘conform de regelgeving’ zouden hebben gedragen. Cofely en Strukton namen het werk over.

Panden verspreid over de hele stad

Gaasendam ging begin jaren tachtig als monteur aan de slag bij de RUG. De bouwafdelingen van de universiteit waren toen nog verdeeld in vier koninkrijkjes die elk over hun eigen budgetten regeerden. Hij werkte zich omhoog onder leiding van Jan Fokkema, die zijn toenmalige schoondochter – de latere secretaresse van Gaasendam – aan een baan hielp bij de universiteit. 

Hans Gaasendam
Smitsborg, Zernikecomplex RUG

In 2001 werden de vier koninkrijkjes samengevoegd tot het Facilitair Bedrijf. Daarmee kreeg Hans Gaasendam de beschikking over miljoenen en kon hij zelf bepalen welke bedrijven de universiteit inschakelde. Tegelijkertijd hield hij iedereen om zich heen tevreden door visdagen en diners voor ondernemers en gepensioneerden te organiseren en bijvoorbeeld huizen van werknemers op te laten knappen.

Bestuursvoorzitter Poppema vroeg zich af waarom niemand zich bij hem had gemeld, bij hem zelf geen bellen waren gaan rinkelen of dat iemand binnen de financiële afdeling iets door had gehad. Maar nu was het te laat. Gepensioneerden kun je niet meer ontslaan en het geld krijg je niet meer terug. Om alle financiële informatie over veertig jaar tijd te analyseren, zou erg veel tijd kosten. Dat zou het niet waard zijn, volgens Poppema.

bron: NRC (Menno Sedee), NOS, UK Magazine (Carlien Bootsma, Peter Keizer), DvhN (Mannus van der Laan), Volkskrant (Jurre van den Berg), RTV Noord (Peter Steinfort), Bijzonder Strafrecht

De Universiteitskrant en Dagblad van het Noorden werkten samen aan een onderzoek naar de fraudezaak aan de RUG. Voor hun artikel spraken twee verslaggevers met 43 mensen. Zeven ondernemers, zestien RUG-medewerkers, elf oud-medewerkers van de RUG, advocaten en werknemers van het Openbaar Ministerie.


Reacties

Gaasendam, Hans — 1 reactie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>