Begin oktober 2021 werd bekend dat een groep Republikeinse en Democratische parlementsleden een concept wet gingen indienen, die meer partijen dan alleen banken verplicht om onderzoek te doen bij klanten die geld en vermogen naar de VS willen brengen. Na 9/11 kregen banken al te maken met strengere regels voor het accepteren van klanten en transacties. Dat zou nu ook moeten gelden voor andere betrokkenen, als die werken in opdracht van vermogende personen. Ook trustbedrijven, advocaten, accountants, kunsthandelaren, investeringsadviseurs, PR-bureaus en dergelijke gaan wat dat betreft onder een soortgelijk regime vallen als nu voor banken is vastgelegd in de Bank Secrecy Act. Die wet wordt daartoe aangevuld met de Enablers Act.
Er zijn genoeg landen waar de elite zich verrijkt ten koste van de bevolking, waarbij ze het geld tamelijk eenvoudig kunnen overhevelen naar het ‘rijke Westen’, daarbij geholpen door talrijke professionele en zakelijke dienstverleners. De meesten daarvan hebben ‘corporate social responsibilty‘ (CSR) hoog in het vaandel staan, hanteren de hoogste ethische normen en houden zich strikt aan alle (inter)nationale wet- en regelgeving. De boetes waar ze zo nu en dan tegen aanlopen, beschouwen ze als costs of doing business en hun eigen moreel kompas is veelal volledig ontregeld door de honger naar hogere winsten en partnerinkomens.
Diverse staten in de VS staan hoog op lijstjes van belastingparadijzen. Zo beheren trustbedrijven in South Dakota zo’n 360 miljard aan vermogen voor de rijken der aarde. Daaronder een Colombiaanse textielbaron, die verdacht wordt van het witwassen van drugsopbrengsten, zo bleek uit de Pandora Papers. Die werden begin oktober door 150 media wereldwijd gepubliceerd en gaven een inkijkje in de verhulde vermogens van 35 huidige en voormalige staatshoofden en meer dan 330 politici en hoge ambtenaren uit ruim 90 landen.
Een ‘enabler‘ die regelmatig werkte voor oligarchen, veroordeelde fraudeurs en gesanctioneerde bedrijven is advocatenkantoor Baker McKenzie. Ook stak het bedrijf veel energie en denkkracht in aggressive taxplanning om bedrijven te helpen hun bijdrage aan het algemeen belang te minimaliseren. De onthullingen wakkerden de discussie aan over de afweging tussen het fundamentele recht op juridische bijstand en de keuze voor welke klanten je werkt. Baker McKenzie omschreef de artikelen als selectief, vol fouten en speculatief.
“Baker McKenzie is built on the principles of integrity, transparency, profesionalism, and adherence to the highest standards of ethics”
woordvoerder Baker McKenzie
William Byrnes, professor in de rechten op het gebied van fusies en overnames, vond daar wel wat op af te dingen in het geval van hun klant Jho Low, die Maleisië voor miljarden oplichtte.
Als de Enablers Act wordt aangenomen, heeft het ministerie van Financiën tot december 2023 de tijd om anti-witwasregels uit te vaardigen voor bedrijven, waarop de wet betrekking heeft.
bron: ICIJ (Will Fitzgibbon, Sydney Freedberg )