Meer psychopaten onder senior managers
Bij de verklaring van witteboordencriminaliteit in de hoogste regionen neemt het onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken van psychopaten, narcisten en machiavellisten een prominente plek in. Dergelijke personen doen het vaak goed in organisaties en bezetten vaak hoge leiderschapsposities. Dat is nog geen bewijs voor een causaal verband, want vaak blijken deze mensen tegelijk ook nieuwsgierig, extravert en zelfverzekerd te zijn en open te staan voor nieuwe ervaringen. Eigenschappen die ook bij kunnen dragen aan het verwerven van een (hoge) bestuurlijke functie.
Algemeen wordt Robert Hare beschouwd als grondlegger van het onderzoek naar de ‘corporate psychopath‘. Hij is expert op het gebied van criminele psychologie en hoogleraar aan de University of British Columbia. Al in de jaren ’80 van de vorige eeuw ontwikkelde hij een checklist waarmee klinische psychopathie – de gevaarlijke gekken – kon worden aangetoond op basis van eigenschappen zoals oppervlakkige charme, grote risico’s nemen, weinig zelfinzicht, zelfingenomenheid, liegen en manipuleren. Ook gebrek aan gevoelens van schuld en spijt, een oppervlakkig gevoelsleven, impulsiviteit, onverantwoordelijkheid en sensatiezucht horen in dat rijtje. Samen met Paul Babiak schreef hij ‘Snakes in Suits: When Psychopaths Go To Work’. In dit boek wezen de twee al op het succes dat ‘corporate psychopaths’ kunnen hebben in ‘een snelle omgeving met hoge risico’s en ook hoge winsten. Ze liegen makkelijk, hebben verontrustend weinig empathie en nemen absoluut geen verantwoordelijkheid. De schuld ligt altijd extern,’ zo verklaarden de twee experts.
De Britse onderzoeker Clive Boddy meende op zijn beurt dat de financiële crisis zeer gunstig was voor mensen met psychopatische trekjes, omdat die hun carrière een boost gaf. De onzekerheid van de crisis, de noodzaak voor leiders om harde beslissingen te nemen en de risico’s die met moeilijke besluiten gepaard gingen, speelden volgens hem corporate psychopaten in de kaart. De publicatie van Boddy sloot naadloos aan op een onderzoek van Hare uit 2010, waarin deze opmerkte dat onder senior managers 4 procent psychopathische trekjes vertonen, vergeleken met normaal gesproken 1 procent in de samenleving.
Uit onderzoek van Laurijssen, Wisse en Sanders in 2014 kwam naar voren dat psychopate leiders destructief verdrag vertonen; bewust gedrag door leiders dat in potentie of opzettelijk de organisatie en/of werknemers schaadt. Denk hierbij aan leiderschapsgedragingen zoals het harteloos negeren van behoeftes en wensen van anderen, de neiging om te pesten op het werk, te liegen en zonder meer anderen te schaden dan wel het welzijn van anderen aan te tasten. Destructieve leiders zijn dominant, dwingend en manipulatief en staan in dienst van hun gerichtheid op zelfverrijking.
Ook wees hun onderzoek uit dat het destructieve leiderschapsgedrag van corporate psychopaten tot op zekere hoogte kan worden ingedamd. Zij constateerden drie omgevingsfactoren, die helpen om het negatieve gedrag van psychopathische leiders in organisaties in te dammen: duidelijke regels, vergrote zichtbaarheid van het gedrag en sancties ingeval van misdragingen.
Laurijssen schat dat psychopaten ongunstig zijn voor een bedrijf. Ze gaan voor het rendement op de korte termijn en hun eigen gewin en zijn in staat een bedrijf te gronde te richten. Hun gedrag blijft vaak lang ongezien. Want hoe hoger in de hiërarchie, hoe minder iemand wordt gecontroleerd. En als de schade duidelijk wordt, zijn ze dankzij hun grote netwerk vaak alweer vertrokken en blijkt dan pas dat er al langer problemen waren.
Buddy weet dit ook aan minder inzicht in de persoonlijkheid van medewerkers met de afnemende lifetime employment. ‘Vroeger werkte je twintig tot dertig jaar in een bedrijf en wisten mensen wel hoe je in elkaar stak. Nu hoppen mensen elke twee tot drie jaar van baan naar baan en heb je veel minder inzicht in hun persoonlijkheid.’
bron: NHD (Patricia van der Zalm), Management Team (Lilian Polderman), HRM Expertise Center (Maxime Laurijssen)
Reacties
Meer psychopaten onder senior managers — Geen reacties
HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>