In oktober 2011 kwam een schandaal bij Olympus naar buiten, toen plotseling Michael Woodward (1960) werd onslagen na 12 maanden de eerste buitenlandse CEO te zijn geweest en meer dan 30 jaar bij het bedrijf gewerkt te hebben. Hij had het stokje overgenomen van Tsuyoshi Kikukawa (1941), sinds 1964 in dienst bij Olympus en sinds 1993 lid van de RvB.

Woodward werd aan de kant gezet vanwege een ‘botsing van culturen en leiderschapstijlen’, nadat hij als klokkeluider een omvangrijke fraude bij Olympus aan de kaak had gesteld, die verband hield met een aantal overnames.

De overname bijvoorbeeld van het Britse Gyrus in 2008 voor 2 miljard dollar. Daarbij werd 687 miljoen dollar betaald aan financiëel adviesbureau Axes en het daaraan gelieerde Axam op de Kaaimaneilanden; ongeveer een derde van de overnamesom en zo’n 30 keer meer dan wat gebruikelijk is.

In Japan deed Olympus drie kleinere overnames voor in totaal 773 miljoen dollar, die in hetzelfde boekjaar volledig werden afgeschreven. De bedrijven vertoonden nauwelijks verwantschap met de camera’s, endoscopen en microscopen van Olympus en hadden tot dan toe nog nooit winst gemaakt, volgens Tokyo Shoko Research.

Eerst ontkende Olympus dat er iets mis was met de deals, maar op 8 november 2011 gaf het bedrijf toe 1 miljard dollar gebruikt te hebben om verliezen op investeringen te maskeren. De koersdaling die volgde op het grootste financiële schandaal in Japan sinds jaren vertegenwoordige een bedrag van 5 miljard dollar.

Woodward had forensisch onderzoek laten doen door PWC en had de Serious Fraud Office (UK) ingelicht.

Volgens Woodward is niet hij de ‘held’, maar de bron die informatie voor het verhaal verstrekte aan Facta, een financieel tijdschrift dat er als eerste over publiceerde.

In december 2011 maakt Olympus herziene winstcijfers bekend op grond van de ruim 1,1 miljard aan verliezen die men 10 jaar verborgen had gehouden. Ook maakt het bedrijf bekend dat het 19 (voormalige) directeuren en medewerkers gaat vervolgen waaronder Woodwards opvolger Takayama.

In februari 2012 worden 7 personen gearresteerd, waaronder voormalig president Kikukawa, vice-president Hisashi Mori en voormalig accountant Hideo Yamada op verdenking van fraude voor een bedrag van 1,7 miljard dollar en schending van de Financial Instruments and Exchange Law.
Ook voormalige Nomura-bankiers Akio Nakagawa en Nobumasa Yokoo werden opgepakt voor hun hulp bij het verbergen van de grote verliezen door complexe overnames.

Op de eerste aandeelhoudersvergadering na dit schandaal in april werd een (grotendeels) nieuw bestuur gekozen.

Eind mei wint Woodford in Londen de rechtszaak die hij had aangespannen tegen Olympus over de onrechtmatigheid van zijn ontslag en discriminatie ten opzichte van Japanse personeelsleden.

Japan’s Financial Service Agency (FSA) kritiseerde accountantsorganisaties KPMG Azsa (tot 2009) en Ernst & Young ShinNihon in juli voor het ontbreken van de juiste controleprocessen waardoor Olympus zulke grote verliezen op haar investeringen buiten het zicht kon houden. Binnen een paar weken moeten dergelijke processen op orde zijn.

bron: Reuters, New York Times, Forbes (Walter Pavlo), Guardian (Simon Goodley), Japan Today